Een speciale top van de Europese regeringsleiders aanstaande maandag lijkt de laatste kans om een doemscenario voor Griekenland af te wenden. Maar waarom dreigt het zo vreselijk mis te gaan?

De spanning tussen de linkse Syriza-regering van Griekenland en diens internationale schuldeisers blijft oplopen, na het zoveelste mislukte overleg van afgelopen donderdag.

In de media is al weken een moddergevecht gaande met schizofrene trekjes: aan de ene kant benadrukken beide partijen keer op keer dat een oplossing binnen handbereik is; anderzijds leggen ze de schuld volledig bij de ander, mocht het toch misgaan.

Duidelijk lijkt in ieder geval dat het vertrouwen tussen de Griekse regering enerzijds en de andere eurolanden plus het Internationaal Monetair Fonds (IMF) anderzijds tot een absoluut dieptepunt is gezonken.

Het ‘discours’ van beide partijen over de uitruil van ‘hervormingen en bezuinigingen’  tegen het verlenen van nieuwe noodsteun loopt zo ver uiteen, dat een bankroet van Griekenland een reële optie is geworden.

Z24 verzamelde 11 citaten van hoofdrolspelers die de tegenstellingen markeren. Lees en oordeel zelf.

Over ingrepen in de Griekse pensioenen

"Het sociale stelsel is een geïnstitutionaliseerd mechanisme voor solidariteit tussen generaties, en de houdbaarheid is van belang voor de hele samenleving. Traditioneel betekende dit dat jonge mensen door hun bijdragen de pensioenen van hun ouders betaalden. Maar tijdens de Griekse crisis is deze solidariteit omgedraaid, omdat de pensioenen van ouders zijn ingezet voor het overleven van hun kinderen. De pensioenen van de ouderen zijn vaak het laatste redmiddel voor hele families die niemand of slechts één persoon met een baan hebben, in een land met 25 procent werkloosheid - in zo'n situatie kunnen we niet de logica toepassen van blinde horizontale bezuinigingen met dramatische sociale consequenties" (De Griekse premier Alexis Tsipras, Der Tagesspiel).

"Waarom pensioenen? Pensioenen en salarissen zijn goed voor ongeveer 75 procent van de primaire uitgaven (van de Griekse overheid, red.). De overige 25 procent zijn al tot een minimum teruggebracht. Pensioenuitgaven beslaan meer dan 16 procent van het nationaal inkomen en overdrachten van de staatsbegroting naar het pensioensysteem komen neer op 10 procent van het nationaal inkomen. Wij geloven dat een reductie van de pensioenuitgaven met 1 procentpunt van het nationaal inkomen (van de 16 procent) noodzakelijk is, en dat dat gedaan kan worden met bescherming van de armste gepensioneerden." (Hoofdeconoom Olivier Blanchard van het Internationaal Monetair Fonds in een blog).

Over de Griekse schuldenlast

"Griekenland is ingestort onder zijn schuldenlast. Hoe zijn we daarmee omgegaan? We hebben méér geleend aan een staat die al teveel schulden had. Stel je voor dat een vriend z'n baan verliest en z'n hypotheek niet meer kan betalen. Zou je hem nog een lening geven zodat hij de rente kan betalen? Dat werkt niet. Ik ben de minister van een land dat bankroet is. (...). We moeten de problemen benaderen met de blik van een schuldsaneerder. En wat doet een schuldsaneerder? Die probeert de schuld te reduceren." (Minister van Financiën Yanis Varoufakis, Die Zeit)

"Veel discussies over de Griekse schuld, die nu rond de 175 procent van het nationaal inkomen bedraagt, starten vanuit aanname dat die schuld onhoudbaar is en niet kan worden terugbetaald. Dat argument is hoogst dubieus. (...) Op de eerste plaats: soevereine staten betalen nooit schulden af. Die herfinancieren ze door nieuwe schuld uit te geven. (...). Op de tweede plaats, de houdbaarheid van schulden hangt af van de tijdsdynamiek en niet van het absolute niveau. (...). In dit verband doet Griekenland het redelijk goed vergeleken met een aantal andere eurolanden. De rentelast bedraagt ongeveer 4 procent van het nationaal inkomen in 2015, minder dan voor landen als Ierland, Portugal en Italië en vergelijkbaar met de Verenigde Staten. De reden hiervoor is dat de schuldeisers een reductie van rentetarieven hebben geaccepteerd, tot niveaus die vergelijkbaar zijn met die van de sterkste eurolanden." ( Lorenzo Bini Smaghi, econoom en oud-bestuurder van de Europese Centrale Bank, in de FT.)

Over de voorstellen van de eurolanden en het IMF

"De situatie waarin we ons vandaag bevinden, is dat het IMF de striktheid van de besparingsmaatregelen laat prevaleren, terwijl de EU vasthoudt aan haar afwijzing van elke discussie over de houdbaarheid van de Griekse schuld." (De Griekse premier Alexis Tsipras, tegenover het Griekse parlement op 16 juni).

"Ze verdienen een geloofwaardige en eerlijke deal, wat betekent dat Griekenland financieel onafhankelijk moet worden. Het land moet zijn financiële toekomst in eigen handen krijgen...Het wordt onmogelijk om tot zo'n deal te komen als je niet een aantal lastige maatregelen neemt...Het vereist ook dat politici hun bevolking de waarheid vertellen. Er zijn geen eenvoudige oplossingen." Eurogroep-voorzitter Jeroen Dijsselbloem, na afloop van de vergadering van ministers van Financiën van donderdag 18 juni)

Over de Griekse tegenvoorstellen

"De Griekse regering is geheel en al toegewijd aan hervormingen die een eind maken aan parasitair gedrag, in tegenstelling tot veranderingen die de inkomsten van de armsten raken. (...). We moeten vol aan de slag met anti-corruptiemaatregelen, een onafhankelijke Belastingdienst gemodelleerd naar de VS en Groot-Brittannië, een 10-jarige privatiseringsprogramma, liberalisering van diverse sectoren, eliminatie van ergerlijke heffingen, reductie van niet-loonkosten voor bedrijven, modernisatie van de beloningsstructuur in de publieke sector." (De Griekse minister van Financiën, na afloop van de eurogroep-vergadering van donderdag 18 juni).

"Ze (de voorstellen van Varoufakis, red) hebben de neiging om meer macro-economisch van aard te zijn dan specifiek. En onderhandelingen gaan over specifieke zaken." (Michael Noonan, de Ierse minister van Financiën, na afloop van de eurogroepvergadering van donderdag 18 juni)

Over de kwaliteiten van de ander

"We kunnen alleen tot een oplossing komen als er een dialoog is, en vooralsnog is er een tekort aan dialoog... we kunnen alleen tot een dialoog komen met volwassenen in de kamer...we wachten." (Directeur Christine Lagarde van het Internationaal Monetair Fonds).

"We zijn het er over eens dat we het oneens zijn." (Minister van Financiën Wolfgang Schäuble van Duitsland over zijn Griekse collega Yanis Varoufakis)

"We zijn het er zelfs niet over eens dat we het oneens zijn, vanuit mijn perspectief." (Minister van Financiën Yanis Varoufakis van Griekenland over zijn Duitse collega Wolfgang Schäuble).

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl